01 ทำความรู้จักกับหนังวัวแต่ละชนิด

หนังวัวแท้ๆ มีอยู่หลายชนิด แต่ละชนิดมีคุณสมบัติ ความสวยงาม และเหมาะกับการทำงานไม่เหมือนกัน

ในบทความนี้จะขอแนะนำหนังวัวที่ช่างหนังนิยมใช้กันให้รู้จัก 3 ชนิด

1. หนังฟอกฝาด (Vegetable Tanned Leather)

หนังฟอกฝาด (Vegetable Tanned Leather) ถือว่าเป็นหนังวัวชนิดที่คนรักหนังจริงๆ จะชื่นชอบมันมาก

เพราะหนังฟอกฝาด เป็นหนังที่คงความเป็นธรรมชาติของหนังไว้มากที่สุด ไม่ผ่านกระบวนการทางเคมี เช่น การทำสี การฟอก การย้อมมากมายนัก แต่ใช้วิธีการย้อมแบบเป็นธรรมชาติ​ คือ ใช้“แทนนิน” (Tannin) ซึ่งเป็นสารที่ได้จากเปลือกไม้ที่มีตามธรรมชาติมาย้อมเป็นสีต่างๆ ซึ่งถือเป็นการย้อมแบบดั้งเดิมตั้งแต่ยุคอดีตกาล มาจนถึงปัจจุบันโดยไม่ผ่านเคมีใดๆเลย

จากเหตุผลข้างบน นั่นทำให้หนังฟอกฝาดแทบจะปิดรอยแผลหรือรอยขีดข่วนใดๆบนหนังไม่ได้เลย ทำให้หนังที่ได้อาจมีรอยแผลและรอยขีดข่วนตามธรรมชาติอยู่บ้าง ไม่เหมือนกับหนังประเภทอื่นที่ผ่านเคมี เคลือบลาย เคลือบพลาสติกฯลฯ บนพื้นผิวหนัง ซึ่งการที่จะได้หนังฟอกฝาดที่ไร้ริ้วรอยมา นั่นคือ หนังวัวเดิมจะต้องไม่มีรอยแผลใดๆ และนั่นก็เป็นเหตุผลที่ทำให้หนังวัวฟอกฝาดมีราคาแพง

หนังวัวฟอกฝาดมีความหนาแตกต่างกัน และมีความหนามากกว่าหนังชนิดอื่นๆ

ดังนั้น การนำหนังฟอกฝาดมาผลิตชิ้นงาน เลยทำได้หลากหลาย ตั้งแต่งานเล็กๆ เช่น พวงกุญแจ, กระเป๋าสตางค์ ไปจนถึงการทำเข็มขัดที่ต้องการความหนาของหนังค่อนข้างมาก เพื่อให้มีความสวยงามและคงทนต่อการเสียดสี

คุณสมบัติของหนังวัวฟอกฝาดที่กลายเป็นเสน่ห์ให้คนรักหนังต้องหลงใหล คือ การเปลี่ยนสีของมันตามธรรมชาติและการใช้งานของแต่ละบุคคล เพราะอย่างที่เกริ่นไว้ว่าหนังฟอกฝาดผ่านเคมีมาน้อย ทำให้เป็นรอยง่าย ติดสีก็ง่าย แค่เราเอามือไปจับส่วนใดส่วนหนึ่งบ่อยๆ น้ำมันและการเสียดสีจากมือของเราจะทำให้หนังส่วนนั้นเป็นมันวาว และสีเข้มขึ้นมาได้ แม้แต่การตากแดดแรงๆ ก็ทำให้หนังสีเปลี่ยนเข้มขึ้นเรื่อยๆเช่นกัน

หนังฟอกฝาดจึงเหมาะกับคนที่เข้าใจธรรมชาติของมัน

ถ้ามองว่าหนังจะต้องเนี้ยบ เป็นสีเดิมอยู่ตลอด ถ้าต้องการแบบนั้นหนังฟอกฝาดจะไม่ตอบโจทย์ ควรไปใช้หนังเทียม หรือหนังนิ่มที่ผ่านเคมีมาเยอะๆ จะดีกว่า

บวกกับคุณสมบัติความไม่ทนน้ำ (จริงๆ หนังวัวทุกชนิดไม่ควรโดนน้ำอยู่แล้ว) แต่ฟอกฝาดนี่ต้องระวังมากเป็นพิเศษ เพราะเมื่อโดนน้ำแค่เป็นหยดๆละออง ก็อาจจะทำให้ทิ้งรอยคราบน้ำไว้บนหนังของเราแล้ว ต้องรีบเช็ดออกทันที หรือใช้แปรงและครีมบำรุงหนังขัดเพื่อกลบรอย

ความคงตัวของหนังฟอกฝาด

หนังฟอกฝาดเป็นหนังที่มีความคงตัวสูง (แข็งและอยู่ทรง) สามารถใช้เทคนิคการดัดน้ำเพื่อทำเป็นรูปทรงต่างๆได้ จึงเหมาะกับชิ้นงานที่ต้องการรูปทรงที่แน่นอน ไม่นิ่มเหลว เช่น กระเป๋าสตางค์, กระเป๋าสะพาย, พวงกุญแจ เป็นต้น

น้ำหนักของหนังฟอกฝาด

หนังฟอกฝาดมีน้ำหนักค่อนข้างมาก จึงอาจไม่เหมาะกับชิ้นงานที่ต้องการน้ำหนักน้อย เช่น กระเป๋าใบใหญ่ๆ หรืออาจต้องใช้เทคนิคในการปอกหนังในส่วนด้านในให้บางที่สุด/ใช้หนังซับในชนิดอื่น เช่น หนังซับวัว,หนังซับแกะ หรือผ้า เพื่อลดความหนักของชิ้นงานโดยรวม และทำให้ลดต้นทุนของชิ้นงานด้วย เพราะหนังฟอกฝาดมีราคาแพง

2. หนังวัวเครซี ฮอร์ส (Crazy Horse Leather)

หนังเครซี ฮอร์สเป็นหนังที่ฟังแล้วงงๆ ใช่ไหม? ว่าสรุปเป็นหนังวัว หรือหนังม้า เพราะชื่อมันแปลว่าม้าคลั่ง ม้าบ้า อะไรทำนองนั้น ฮ่าๆ

ชื่อนี้มันมีที่มา เนื่องมาจากสมัยก่อนเค้านิยมเอาไว้ทำอานม้า เพราะส่วนนั้นมันเป็นส่วนที่จะเกิดการเสียดสีบ่อยจากการขี่ม้า

ส่วนเหตุผลว่าทำไมเค้าถึงต้องใช้หนังวัวเครซี ฮอร์สมาทำอานม้านะเหรอ?

ก็เพราะมันเป็นหนังส่วนที่อยู่บนสุด ทนที่สุด และดีที่สุดของหนังวัวเลยทีเดียว โดยผิวสัมผัสของมันจะเหมือนเป็นขนอ่อนๆ (ไม่ยาวนะ สั้นเกรียนๆเลยแหละ แต่มีความรู้สึกว่านุ่ม ไม่เหมือนฟอกฝาด) และด้วยสัมผัสนี้ ทำให้เวลาเกิดรอยขีดข่วนที่หนัง เราแค่ใช้นิ้วลูบหรือแปรงขัดหนังขัดวนๆไป ก็ทำให้รอยเหล่านั้นเลือนหายไปได้แล้ว

หนังวัวเครซี ฮอร์สจะมีไขมันเคลือบบนผิวหนังตามธรรมชาติ มีความคงทนต่อน้ำมากกว่าหนังชนิดอื่น และมีความเป็นธรรมชาติไม่น้อยไปกว่าหนังฟอกฝาดเลย

ด้วยจุดเด่นของหนังวัวเครซี ฮอร์สในเรื่องของความทนทานต่อน้ำและจากการขีดข่วนตามที่เกริ่นไป หลายคนเลยนิยมใช้หนังวัวเครซี ฮอร์สมาผลิตเป็นสินค้าที่เหมาะสำหรับคนที่ชอบความดิบ ความลุย และความทนทานในสไตล์ที่แตกต่างจากหนังฟอกฝาดออกไป

ความหนาของหนังวัวเครซี ฮอร์สมีให้เลือกหลากหลาย

เราสามารถเลือกหาหนังวัวเครซี ฮอร์สที่มีความหนาแตกต่างกันได้มากพอๆกับหนังฟอกฝาด แต่เท่าที่เห็นในไทย หนังฟอกฝาดที่หนามากๆจะเห็นเยอะกว่า เพราะเป็นที่นิยมเอามาทำเป็นเข็มขัดมากกว่าเครซี ฮอร์ส

ความคงตัวของหนังวัวเครซี ฮอร์ส

หนังเครซี ฮอร์สมีความคงตัว แต่ไม่อยู่ทรงเท่าหนังฟอกฝาด ไม่สามารถดัดน้ำได้ (เคยลองนำไปดัดกับโมลด์ ก็ยังไม่ได้) ไม่แน่ใจว่าถ้าใช้สารเคมีบางอย่างเคลือบแล้วดัดจะสามารถดัดได้หรือไม่ แต่ถ้าเราแนะนำ เราขอแนะนำว่าถ้าต้องการให้คงตัวและดัดรูปทรงได้ ควรใช้หนังฟอกฝาดจะดีที่สุด

น้ำหนักของหนังวัวเครซี ฮอร์ส

หนังวัวเครซี ฮอร์สมีความหนักมาก เผลอๆอาจมากกว่าหนังวัวฟอกฝาดเสียอีก จึงนิยมที่จะทำมาทำเป็นกระเป๋าสตางค์มากกว่าสินค้าอื่นๆ หรือกรณีที่อยากได้ผิวหน้าเป็นหนังเครซี ฮอร์ส ก็คงจะต้องพิจารณาการใช้หนังอื่นๆที่บางและน้ำหนักน้อยกว่ามาทำซับใน เหมือนกรณีหนังฟอกฝาดเช่นกัน

3. หนังนิ่ม

หนังวัวนิ่ม เป็นหนังที่ผ่านกรรมวิธีทางเคมีในการทำพื้นผิวให้มีความสวยงาม และมีความคงทนแตกต่างกันออกไปหลากหลายสี เป็นหนังที่ไม่อยู่ทรง มีความนิ่มตามชื่อของมัน

ด้านที่เป็นสีสันจะถูกฟอกและเคลือบด้วยเคมี ทำให้ทนต่อรอยขีดข่วน ทนน้ำ แสงแดด และสามารถทำเป็นลวดลายหลายแบบ ทั้งผิวเรียบ ผิวปั่น (จะเป็นลายคล้ายผลลิ้นจี่) หรือแม้แต่กระทั่งเป็นลายผ้า ฯลฯ

ด้วยคุณสมบัติความคงทนนี้เอง จึงเป็นหนังที่หลายๆสินค้านิยมใช้ เช่น รองเท้า,กระเป๋าสะพายผู้หญิง,โซฟา, เฟอร์นิเจอร์, เบาะรถ ฯลฯ เพราะหนังนิ่มเหมาะกับการนำไปห่อหุ้มเพื่อเป็นพื้นผิวให้กับสินค้าได้หลากหลาย

น้ำหนักของหนังนิ่ม

ด้วยความที่หนังนิ่มผ่านเคมีมาเยอะ และสามารถทำได้หลากหลายพื้นผิวแล้วแต่วัสดุเคลือบ ดังนั้น น้ำหนักของแต่ละแบบจึงขึ้นอยู่กับว่าผ่านกระบวนการอะไรมา และความหนาของหนังมีมากน้อยแค่ไหน

แต่โดยทั่วไปแล้ว หนังนิ่มจะมีน้ำหนักน้อยกว่าหนังวัวเครซี ฮอร์ส และหนังฟอกฝาด จึงเหมาะกับหลายๆชิ้นงาน หรือแม้กระทั่งสามารถนำไปทำเป็นหนังซับในกระเป๋าก็ได้

ชิ้นงานที่ควรใช้หนังนิ่ม ถ้าเป็นแนวคิดของ TM เพื่อนรักช่างหนังจะขอแนะนำว่า มันเหมาะกับสินค้าที่เป็นแฟชั่น โดยเฉพาะแฟชั่นผู้หญิง เพราะผู้หญิงมีความชอบที่หลากหลาย โดยเฉพาะเฉดสีที่แตกต่างกัน

แต่ถ้าเป็นสินค้าผู้ชาย จะขอแนะนำให้เน้นความคลาสสิค ความธรรมชาติ และความดิบของหนังแบบดั้งเดิม โดยใช้หนังวัวฟอกฝาดและหนังวัวเครซี ฮอร์สจะได้รับความนิยมกว่าหนังนิ่มอยู่มาก

สรุปคุณสมบัติของหนังวัวแต่ละชนิด

ชนิดของหนัง	ความอยู่ทรง/คงตัว	กันน้ำ	กันรอย	ความเป็นธรรมชาติ	ราคา	ความนิยม
หนังวัวฟอกฝาด	อยู่ทรง/ดัดน้ำเป็นรูปทางต่างๆได้	เป็นรอยเมื่อโดนน้ำ	ไม่กันรอย	สูง	กลาง-สูง	นิยมในสินค้าชาย
หนังวัวเครซีฮอร์ส	อยู่ทรง/ดัดน้ำไม่ได้	โดนน้ำได้บ้าง	ไม่กันรอย แต่สามารถลบรอยได้ง่าย	สูง	กลาง-สูง	นิยมในสินค้าชาย
หนังนิ่ม	ไม่อยู่ทรง/ดัดรูปทรงไม่ได้	โดนน้ำได้ค่อนข้างมาก (ขึ้นอยู่กับวัสดุเคลือบ)	กันรอยได้ (ขึ้นอยู่กับวัสดุเคลือบ)	ต่ำ	ต่ำ-สูง (ขึ้นอยู่กับวัสดุเคลือบ)	นิยมในสินค้าหญิง